Kompost Nedir?

Organik nitelikteki; sebze, meyve ve diğer gıda artıklarının işlenerek gübre olarak kullanıma hazır hâle getirilmesine kompost adı verilir. Ancak kompost nedir sorusunun cevabını doğru bir şekilde yanıtlamak için bazı noktalara mutlaka değinmek gerekir. Çünkü söz konusu atıkların geri dönüştürülmesi, gerek çevre kirliliğini önlemek gerekse toprağın daha verimli olmasını sağlamak için oldukça önemlidir.

Kompost ne işe yarar sorusunun cevabı doğayı korumakla doğrudan ilişkilidir. Çünkü dünyadaki kaynak kıtlığının önüne geçmek için organik atıkların işlenerek tekrar kullanıma hazır hâle getirilmesi önem arz eder. Bu doğrultuda geri dönüşüm nedir, nasıl yapılır sorusuna verilebilecek en nitelikli cevaplardan biri bu yöntemdir.

Kompostlama sayesinde geri dönüşüme destek olarak doğal kaynakların tükenmesini önlememiz mümkündür. Sürdürülebilir yaşam önerileri arasında yer alan bu yöntem, tüm doğa dostları için küçük bir adım atarak büyük sonuçlar almayı mümkün kılan bir işlemdir. Adımlarınızı daha da büyütmek için geri dönüşüm ile yapılabilecek 10 fikir listesine bakabilir; evinizi doğa dostu bir hâle getirebilirsiniz. 

Kompost Atıklar Nelerdir?

Kompost; yemek ve mutfak artıkları, hayvansal ve bitkisel atıklar kullanılarak gerçekleştirilebilir. Bu işlemi yaparken azot üretimini destekleyen organik atıkları tercih etmek önemlidir. Bu yönteme uygun mutfak atıkları; çiğ sebze ve meyve, tahıl ürünleri, çay, kahve posası ve bunun gibi artıklardır.

Sağlıklı ve verimli bir kompost hazırlamak için karışıma dâhil edilmemesi gereken mutfak artıkları da söz konusudur. Yağlı yemek artıkları ve bozulmuş gıdalar bunların başında gelir. Bunun yanı sıra et ve balık gibi sıcak ortamda hızlı bozulabilen ve kötü bir koku oluşmasına neden olan gıda artıklarını da tercih etmemek faydalı olacaktır. Turunçgiller ve soğanlar da içeriğin temelini oluşturmamalıdır. Söz konusu atıklar her ne kadar içeriğin asidite miktarını artırmak adına faydalı olsa da bunları dengeli bir şekilde kullanmaya özen göstermek gerekir.

Kompost Nasıl Yapılır?

Kompost nasıl yapılır sorusunun cevabı sizi kolaylığıyla şaşırtabilir. Bu işlem hem iç hem de dış mekânda yapılabilir. Evde kompost yapımı için yeşil ve kahverengi atıkları dengeli bir şekilde kullanarak karışım hazırlamak ve büyük bir kovaya sahip olmak yeterli olacaktır. Bu noktada bu işlem için özel tasarlanan kovaları tercih edebileceğiniz gibi evde kendiniz de bir düzenek hazırlayabilirsiniz.

Kovanızı kendiniz hazırlamak isterseniz, içerisine sinek ve böceklerin girmesini önlemek için tel germeniz faydalı olacaktır. Bir diğer önemli husus da nem ve hava dengesini sağlamaktır. Bunun için karışımı sıklıkla havalandırmak gerekir. Hızlı kompost yapımı için, kova içerisindeki karışıma yeni kesilmiş ot, çimen ve yaprak gibi bahçe atıkları ilave edebilirsiniz. Bu sayede çürüme işlemini hızlandırmak mümkün olacaktır.

Kompost gübre yapımı için tercih edebileceğiniz iki farklı yöntem olan sıcak ve soğuk kompost; hacim, süre ve verim olarak değişkenlik gösterebilir. Bu noktada sisteminizi kurduğunuz alanı ve gübre ihtiyacınızı göz önünde bulundurarak karar vermeniz yerinde olacaktır.

Soğuk Kompost Nasıl Yapılır?

Sıfır atık felsefesini benimseyerek harekete geçenlerin merak ettiği soğuk kompost yapımı devamlılık hâlinde olan bir süreçtir. Bu yöntemde hazırlanan karışıma sürekli yeni atıklar eklenir. Bu süreçte her yeni eklemeden sonra kompostun üzeri talaş, saman ve kuru yapraklarla örtülür. Bu hem karbon ve azot dengesini hem de karışımı sinek ve böceklerden korumayı sağlar. Kutunun tamamen dolması hâlinde malzeme ekleme durdurulur, sürecin tamamlanmasını beklenir.

Soğuk kompost için 1m3’lük alan yeterli olacaktır. Eğer daha fazla yeriniz varsa iki veya daha fazla kutu kullanarak devridaim sistemi oluşturabilirsiniz. Kovayı düzenli aralıklarla hareket ettirerek içerisindeki organik maddelerin karışmasını ve havalanmasını sağlamak faydalı olacaktır. Bu yöntem ile gübre karışımı yaklaşık 1 sene içerisinde kullanıma hazır hâle gelir.

Sıcak Kompost Nasıl Yapılır?

Sıcak kompost diğer yönteme nazaran daha hızlı ve etkili sonuçlar verir. Bunun yanı sıra sıcak kompostlama işlemi esnasında oluşan yüksek sıcaklık hastalık yapıcı patojenleri yok ederek daha sağlıklı bir gübre elde etmeyi mümkün kılar. Yaklaşık 1 ay içerisinde kullanıma hazır hâle gelen sıcak kompost ile oldukça verimli sonuçlar elde etmeniz mümkündür.

Sıcak kompost ile tek seferde daha fazla gübreyi daha kısa sürede üretebilirsiniz. Bu yöntemde malzemeleri katmanlamak yerine karıştırmanız ve daha küçük parçalar elde etmek için işlemden geçirmeniz gerekir. Kompostlama sürecinde aktif olarak rol oynayacağınız bu yöntem, karışımı çevirme işlemi için yeterli bir alana sahip olmayı gerektirebilir. Dolayısıyla bahçe ve geniş alanlar sıcak kompost işlemi için daha uygundur.

Kompost Gübre Nedir? Kullanımı Nasıldır?

Kompost gübre nedir sorusuna en kısa hâliyle organik gıdaların öğütülmesi sonucunda ortaya çıkan doğal ürün şeklinde cevap vermek yerinde olacaktır. Süreç tamamlandığında böceksiz, kokusuz ve homojen bir toprak elde edilmişse başarılı bir doğal gübreye ulaşılmış demektir. Organik atıkların doğru bir kompostlama sürecinden geçirilmesi ile elde edilen gübre; toprağın fiziksel ve kimyasal yapısını düzenler, nemini korur ve pH değerini dengeler. İşlem sonucunda elde edilen doğal gübreyi hem bahçe hem de saksı toprağında kullanmak mümkündür. Bu sayede bahçe ve saksıda yetişen tüm ürünler verimli ve nitelikli bir gübre ile desteklenmiş olur.

Kompostun Yapım Süresi Ne Kadardır?

Sıcak ve soğuk kompost yöntemleri farklı yapım sürelerine sahiptir. Soğuk yöntemin bir diğer ismi yavaş kompost olarak bilinir. Daha kısıtlı alana sahip olan ev ve balkon gibi iç mekânlarda daha sık tercih edilen bu yöntem, iklim koşullarına bağlı olarak 6 ay ila 1 yıl gibi sürelerle sonuç verir. Soğuk havalarda kompostlama sürecinin bir hayli yavaşladığını hesaba katmak da faydalı olacaktır. Daha hızlı sonuçlar almak isteyen pek çok kişi sıcak kompost yöntemini tercih eder. Bu süreçte doğru tekniklerin kullanılması ve sürece fayda sağlayacak müdahalelerde bulunulması hâlinde 4 ila 6 hafta arasında kullanıma hazır gübre elde etmek mümkün olur.

 Kompost Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kompost yapımında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunur. Bunlar; karbon ve azot oranı, nem içeriği, sıcaklık, havalandırma ve oksijen gibi hem hazırlık sürecinde hem de işlemi gerçekleşirken kontrol altında tutulması gereken faktörlerdir. Bu hususlara dikkat etmek kaliteli ve verimli ürünler elde etme noktasında belirleyicidir. Kritik önem taşıyan oksijen ve havalandırma; vantilatör, fan ve havalandırma tüpleri ile ideal seviyede tutulabilir.

Karbon ve azot miktarının dengeli olması organik atıkların gübreye dönüşmesini sağlayan bakteriler için önem taşır. Dengeyi sağlamak için yeşil ve kahverengi içeriklerin eşit oranlarda kullanılmasına özen göstermek gerekir. Kompostun ayrışması için ideal nem oranı yüzde 60’tır. Karışımın nem oranını dengede tutmak ise taze gıda artığı ve bahçe atıkları kullanarak mümkün olur.

Kompost Kullanımının Doğaya Faydaları Nelerdir?

Kontrolsüzce açığa çıkan atıkların doğada yok olma süreleri büyük bir zaman dilimine denk gelir. Kompost kullanımı ile çöp atıklarının gübre hâline getirilmesi bu süreci hızlandırmak adına büyük önem taşır. Evde üretilen atıkların büyük bir kısmı geri dönüştürülebilen organik atıklardır. Söz konusu atıkları işlemden geçirmeden çöpe atmak çürüme sürecinde metan gazı salınımına neden olur. Bu yöntem ile geri dönüşüm sağlayarak doğa için faydalı bir eylemde bulunmak mümkün olur. Kompost kullanmak bunun yanı sıra toprak yapısını iyileştirme imkânı da tanır. Topraktaki toksinleri nötralize ederek daha sağlıklı ve verimli ürünler elde etmek kompost sayesinde mümkün olur.