Su Ayak İzi Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Su Ayak İzi Nedir?
Su ayak izi nedir sorusu, mal ve hizmet üreten kuruluşlar ve çevre bilincine sahip bireyler tarafından merak edilen konuların başında gelir. Söz konusu olgu, üretim faaliyetleri esnasında kullanılan su miktarına dair bir kavramdır. Bu terim, mal ve hizmetlerin tüm üretim proseslerinde kullanılan veya kirlenen su miktarını kapsar. Hatta hayat döngüsü içerisinde bakıldığında kullanım, bakım, temizlik ve geri dönüşüm esnasında kullanılacak su miktarını da söz konusu ayak izine eklemek gerekebilir. Bu anlamda su ayak izi hem üreticiler hem de tüketicileri ilgilendiren bir olgudur.
Su Ayak İzi Çeşitleri Nelerdir?
Küresel ısınmanın arttığı ve su kaynaklarının yavaş yavaş yok olduğu dünyamızda gelecek nesillere yaşanabilir bir gezegen bırakmak için tüketimin her düzlemde dikkatli yapılması şarttır. Bu nedenle her bireyin su ayak izinin renklerini, türlerini ve büyüklüğünü öğrenmesi ve çeşitli önlemler alması faydalı olur. Su ayak izi türleri de burada devreye girer. Çevresel hassasiyetlerin artması ve bu anlamda bilinçli toplumların oluşmasıyla su ayak izi hangi renk ile gösterilir sorusu da akılları kurcalar. Yeşil, mavi ve gri olarak adlandırılan bu renkler hangi çeşit su kaynağının nasıl ve ne miktarda kullanıldığına dair bilgiler verir.
Yeşil Su Ayak İzi
Yeşil su ayak izi, mal ve hizmetlerin üretim proseslerinde kullanılan toplam yağmur suyu miktarını gösterir. Bu su çeşidi özellikle tarımsal faaliyetlerin gerçekleştirilmesi sırasında kullanılır. Tatlı su sayılabilecek yağmur; sebze, meyve, çiçek, süs bitkisi gibi pek çok canlının yetişmesine katkı sağlar. Bunun yanı sıra bazı fabrikaların üretim sürecinde de yağmur suyundan yararlanıldığı görülür. Dünyamızda sera etkisinin azalması, kıtlığın önlenmesi, bitki ve hayvan çeşitliliğinin korunması için yağmur sularının varlığı çok büyük bir gerekliliktir. Yeşil iz hesaplanırken buharlaşma ve yağış miktarı gibi kavramlar da göz önünde bulundurulur.
Mavi Su Ayak İzi
Mavi su ayak izi nedir sorusu da bu olgunun renklerini anlatırken değinilmesi gereken bir konudur. Mavi iz; mal ve hizmetlerin üretimi esnasında gerek dolaylı gerekse de doğrudan kullanılan yüzey ya da yer altı sularının miktarını ifade eder. Tatlı su kaynakları arasında yer alan yüzey veya yer altı suları pek çok sektörde aktif olarak kullanır. Mavi ize özellikle tarım, sanayi ve ev tüketimlerinde rastlamak mümkündür.
Gri Su Ayak İzi
Gri su ayak izi nedir sorusuna ise daha kapsamlı bir yanıt vermek gerekir. Bu kavramda devreye suların temizlenmesi esnasında gerekli olan miktar da girer. Bilindiği gibi suda kirliliğe sebep olan mal ve hizmet üretimleri mevcuttur. Bu kirlilik yine belli miktarda tatlı su kullanılarak giderilmeye çalışılır. Gri su ayak izi de üretim esnasında kirlenen suyu arıtmak için kullanılacak temiz su miktarını kapsar.
Ürünlerin Su Ayak İzi Nedir?
Tıpkı karbon ayak izi gibi su kullanım miktarı da gezegenimizin geleceği için büyük önem arz eder. Dünya üzerinde büyük işletmeler, fabrikalar, sivil toplum kuruluşları ve bireyler su ayak izi için de hem toplu hem de kişisel anlamda pek çok adım atar. Ürünlerin su ayak izinin bilinmesi ve bu anlamda stratejik planlar oluşturulması da bunlardan biridir.
Ürünlerdeki bu iz, tüketiciye ulaşmadan önce veya iletildikten sonra o mal için harcanacak su miktarını kapsar. Ham maddenin elde edilmesinden işlenmesine, paketlenmesine, ulaştırılmasına, bakımına, temizliğine ve hatta geri dönüşümüne kadar tüm bu süreçler ürünlerin su ayak izi yolculuğudur.
Firmaların Su Ayak İzi Nedir?
Firmalar için bu kavram üretim proseslerini kapsar. Yani bir malın ham maddesinin temin edilmesi, üretim faktörlerinin bulundurulması, malın oluşturulma süreci ve tüketiciye ulaştırılması gibi aşamalar kavramın firmaları ilgilendiren kısmıdır. Firmaların su ayak izleri de üretim zincirinin çeşitli aşamalarında kullanılan tatlı su miktarını ifade eder. Bu su miktarı neredeyse ürünün ortaya çıkması için olmazsa olmaz kabul edilebilecek rutin tüketim hacmidir. Elbette çeşitli önlemler alınarak firmaların su ayak izini düşürmeleri de mümkündür. Bu kavram işletmelerin farkındalık kazanmaları açısından son derece önemlidir.
Bireylerin Su Ayak İzi Nedir?
Bu olgu, bireylerin penceresinden de tüketimi ifade etmektedir. Bireylerin su ayak izi; onların yaşam içinde yemek, içmek, temizlenmek, ulaşım sağlamak ve daha pek çok işlemi yapmak için kullandıkları su miktarıdır. Yapılan araştırmalar, bireylerin su ayak izinin yarısından fazlasının tüketilen gıdalardan kaynaklandığını ortaya koyar. Bu nedenle bireylerin de sürdürülebilir doğa için su ayak izlerini bilmeleri ve ona göre önlem almaları faydalı olacaktır.
Su Ayak İzi Neden Önemlidir?
Su, hayatın hemen hemen her anında kullanılan ve yaşam için muhtaç olunan bir maddedir. Fakat çevre kirliliğinin artması ve bu alandaki duyarlılığın beklenildiği gibi olmaması, diğer kaynaklar gibi suların da azalmasına sebebiyet verebilir. Hatta su kaynaklarının çoğu sadece azalmakla kalmaz; aynı zamanda kirlenir. Bu durumda bireylerin ve işletmelerin su ayak izini bilmeleri, ilgili kaynağı daha verimli kullanmalarına fayda sağlar.
Su varlığını korumak için bu kaynağın nasıl, ne miktarda kullanıldığını bilmek çok önemlidir. Bu veriler, su kaynaklarının nasıl daha verimli değerlendirilebileceğine dair yeni stratejik planların yapılmasına da katkı sağlar. Ayrıca bu kavram sadece kullanılan su miktarının değil, kirlenen su oranının da bilinmesine yarar. Özellikle gri su ayak izi, üretim zinciri sırasında kirlenen suyun temizlenmesi için gerekli tatlı su miktarı ve çevre kirliliği ile doğrudan ilişkilidir. Su ayak izinin belirlenmesiyle bu durumun nedenleri bilinir ve izi azaltmak için yapılacaklar hem bireysel hem de kurumsal bazda masaya yatırılır.
Su Ayak İzini Azaltmak İçin Neler Yapılmalıdır?
Tüm bu bilgilerden sonra su ayak izini azaltmak için neler yapılabilir sorusu akla gelir. Kuruluşların ya da bireylerin öncelikle su ayak izlerini, rengini ve miktarını bilmeleri gerekir. Söz konusu tespit, alınacak önlemlerin daha da somutlaşmasına katkı sağlar. Bu sebeple öncelikle su ayak izi nasıl hesaplanır sorusu yanıtlanmalıdır.
Su ayak izi hesaplamasında bireylerin ya da işletmeleri yeme içme, üretim, elektronik, ulaşım ve bakım alanında ne kadar su kullandığı hesaplanır. Hatta alışveriş ve teknolojik tüketimler de dolaylı su ayak izi olarak adlandırıldığı için bu hesaplamaya dâhil edilmesi gerekir. Hesaplama sonucunda elde edilen veriler nasıl daha az su tüketilebilir veya bu ürün minimum su ile nasıl üretilir sorularına somut yanıtlar verebilir. Aşağıdaki tedbirler su ayak izini azaltmak için etkili olacaktır.
- Duş süresini kısaltmak
- Tüketim tasarrufu sağlayan musluklar kullanmak
- Su kaynaklarına doğrudan veya dolaylı olarak zarar vermeden üretim yapmak
- Çevre kirliliğini azaltan önlemler almak
- Elektrik ve doğal gaz tüketimini azaltmak
Tüm bunların yanı sıra çevresel duyarlılığa sahip, geri dönüşüm faaliyetlerine önem veren Green Petition gibi kuruluşların sunduğu ürünleri tercih etmek de su ayak izini azaltmaya katkı sağlar. Green Petition, üretim süreçlerinin her aşamasında yaşanabilir bir gezegen için faydalı adımlar atar.
