Geri Dönüşüm İşlemi Nedir?

Geri dönüşüm, yeniden değerlendirilebilir nitelikler taşıyan atıkların birtakım uygulamalardan geçirilerek üretim sürecine dâhil edilmesini kapsayan işlemlerin tümüne verilen isimdir. Bu süreçte kullanılmış atıkların kimyasal ve fiziksel işlemlerden geçirilerek ham madde hâline dönüştürülmesi sağlanır. Ham maddeye dönüştürülen atık, geri dönüşüm işlemiyle imalata yeniden kazandırılmış olur. Böylelikle kaynakların gereksiz kullanımının önüne geçilerek atık çöp miktarı azaltılır. Yeniden değerlendirilmesi mümkün olan çeşitli maddeler, geri dönüştürüldüğünde ülkelerin ekonomisine de büyük oranda katkı sağlanır.

Atık Pil Geri Dönüşümü Nedir?

Atık pil geri dönüşümü, pek çok açıdan oldukça yararlı; mutlaka gerçekleştirilmesi gereken bir işlemdir. Pillerin içindeki maddelerin çeşitli yöntemlerle üretime geri kazandırılmasını sağlar. Geri dönüştürülen piller; doğayı, insan sağlığını ve ekonomiyi olumlu yönde etkiler. Verilere göre 2019’da sadece Türkiye’de 730 ton atık pil geri dönüştürülerek hem ekonomiye hem de çevreye katkı sağlanmıştır. Bu rakam, ilk bakışta tatmin edici görünse de tüm insanların bilinçli davranması ve atık pil geri dönüşümünü desteklemesi, önümüzdeki süreçte konuda daha da başarılı sonuçların doğmasına yardımcı olacaktır. Pil atıklarının çevreye zarar vermemesi için yapılması gerekenlere dikkat ederek ve bilinçli davranarak geri dönüşüme katkıda bulunabilirsiniz. İlk olarak kullandığınız pilleri diğer çöplerden ayırmanız gerekir. Ayırdığınız pilleri direkt olarak geri dönüşüm kutusuna atmanız tavsiye edilmez. Bu şekilde kutuya atılmış olan pillerin dış kaplamasına zarar gelirse bu ürünlerin içerisindeki maddeler ve ağır metaller diğer atıkların sağlıklı bir şekilde dönüştürülmesine engel olur. Faydalı ve verimli bir geri dönüşüm için atık pillerinizi ayrı bir kutunun içerisinde saklamalısınız. Geri dönüşüm için biriktirdiğiniz kullanılmış pilleri usulüne uygun şekilde muhafaza etmeniz, bu sürece ciddi oranlarda katkı sağlamanızı mümkün kılar. Siz de hayatı kolaylaştıran ancak kullanıldıktan sonra mutlaka diğer atıklardan ayrılması gereken pillerin geri dönüşüm sürecini merak ediyor olabilirsiniz. Söz konusu işlemin nasıl gerçekleştirildiğini öğrenmeden önce atık piller ve zararları hakkında bilgi edinerek bu konunun önemini daha kolay bir şekilde kavrayabilirsiniz. 

Piller Neden Dönüştürülmelidir?

Piller, günlük kullanımda herhangi bir zarara yol açmasa da diğer atıklarla karışacak şekilde çöpe atıldığında bir tehlike ortaya çıkar. Çünkü uygun şekilde bertaraf edilmeyen atık pillerde dış kabın delinme olasılığı yüksektir. Pillerin dış kabının delinmesi, bataryanın içindeki metalin ve kimyasal maddelerin doğaya karışmasına yol açar. Bu şekilde su ve toprağa karışan atık pillerin zararları çevreyi ve dolayısıyla da hayatlarımızı olumsuz yönde etkiler. Su ve toprağı etkisi altına alan atık pillerin çevreye verdiği zararların arasında doğal dengenin bozulması ilk sırada yer alır. Zararlı maddelerle kirlenen toprak ve suda yaşayan canlılar bu durumdan etkilenir. Pillerin içerisinde bulunan kadmiyum ve civa gibi ağır metaller, besin kaynaklarına karışıp insan sağlığını da tehdit eder. Böyle bir durumun meydana gelmesine katkı sağlamamak için atık pillerin geri dönüşümüne gerekli özenin gösterilmesi gerekir. Taşınabilir özellikteki atık pillerin geri dönüştürülmesinde üç temel amaç bulunur. Bunlardan ilki, ağır metallerin doğal kaynaklara karışmasını önlemektir. İkincisi ise alıcı statüsünde bulunan ortamları, atık pillerin sebep olabileceği zararlı emisyonlardan korumaktır. Bu iki amaç, doğal dengenin bozulmasını engelleme noktasında oldukça büyük bir öneme sahiptir. Kullanılmış pillerin geri dönüşümünün üçüncü hedefi ise ilgili atığın içerisinde bulunan değerli metalleri ekonomiye kazandırmaktır. Pillerin bertaraf edilerek uygun şekilde geri dönüştürülmesi; ekonomi, çevre ve sağlık üzerinde pozitif etkiler yaratır. Geri dönüşüm işleminin sonucunda çinko, manganez bileşikleri, ferronikel, nikel, ferromangan, kadmiyum, gümüş, lityum ve kobalt gibi maddeler elde edilir. Peki, atık piller nasıl dönüştürülür?

Pil Geri Dönüşümünde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?

Atık pil dönüşümü, birbirinden farklı yöntemler uygulanarak yapılır. Bu farklılığın temel sebeplerinden biri, ülkelerin atık pil geri dönüşüm sahalarının yetersizliğidir. Hâlen birçok ülkede atık piller, kontrollü biçimde toprak altında ya da üstünde depolanır. Ancak en uygun yöntem, pillerin bertaraf edilerek geri dönüştürülmesidir. Kullanılmış pillerin geri dönüşüm işlemi kimyasal yapıya göre sınıflandırma yapılarak gerçekleştirilir. Sınıflandırma prosedürü, toplanan atık pillerin en doğru ve sağlıklı şekilde geri döndürülmesini sağlar. Bu noktada pil atıkları nelerdir sorusu aklınıza takılabilir. Günümüzde kullanılan pillerin içerisinde; çinko, mangan, nikel, demir, kobalt, bakır, lityum ve alüminyum bulunur. Pillerde bulunan çeşitli kimyasal çözeltilerin ve yarı ağır metallerin zararından korunabilmek için içeriğe uygun bir geri dönüşüm işleminin gerçekleştirilmesi büyük önem taşır. Yapısı gereği iyi yanmayan kullanılmış pilleri yeterli küçülme de sağlamadığı için yakmak, bir geri dönüşüm metodu değildir. Dünyada geçerliliğini koruyan geri dönüşüm yöntemleri; kimyasal, fiziksel, mekanik ve termal uygulamalardır. Termal uygulamaların diğer yöntemlere nazaran geri dönüşüm verimliliği çok daha yüksektir.

Türkiye’de Pil Geri Dönüşümü ile İlgili Atılan Adımlar Nelerdir?

Türkiye’de de tıpkı diğer ülkelerde olduğu gibi atık pil geri dönüşümü konusunda çok sıkı bir çalışma gözlenir. Bu konu hakkında 2009 yılında TÜBİTAK Kimya Enstitüsü tarafından “Atık Pillerin Bertarafı ve Geri Kazanım Teknolojilerinin Geliştirilmesi” ismiyle bir proje başlatılmıştır. Proje kapsamında atık hâlde bulunan çinko - karbon ve alkali - mangan türündeki pillerin çeşitli fiziksel yöntemlerle geri dönüştürülmesi hedeflenmiştir. Projeden sonra Exitcom Recycling A.Ş. bünyesinde Kocaeli’de kurulmuş olan tesis, atık pil geri dönüşümü konusunda öncüdür. 2017 yılının ikinci yarısında işletmeye alınan bu tesise getirilen kullanılmış piller, ilk olarak kimyasal yapılarına göre ayrıştırılır. Sınıflandırmanın ardından ise kırma işlemi yapılır. Tüm bu işlemler sonucunda alkali-mangan ve çinko-karbon türdeki piller, geri dönüştürülür. Lityum primer ve nikel kadmiyum türüne ait kullanılmış piller ise yine Türkiye sınırları içerisinde bertaraf edilir. Nikel metal hidrit ve lityum iyon türündeki piller ise geri dönüşüm için yurt dışına gönderilir. Böylelikle toplanmış atık pillerin geri dönüşüm işlemleri, prosedürlere uygun bir şekilde tamamlanmış olur. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2004 yılında yayınlanan bir yönetmelikle bazı kuruluşları atık pillerin toplanması konusunda görevlendirmiştir. TAP Derneği, taşınabilir piller hususunda yetkilendirilmiş tek kuruluş olma özelliğini taşır. Türkiye’de geri dönüşüm tesisi kurulmadan önce toplanan kullanılmış piller, yer altında ya da üstünde inşa edilmiş düzenli katı atık sahalarında TAP tarafından bertaraf edilmekteydi. Bu süreçte mono depolama esaslarına göre hareket edilip ve kontrollü bir dönüşüm sağlanmaktaydı. Bertaraf işlemi, 2006 ila 2010 yılları arasında İstanbul Kemerburgaz’da bulunan ve İSTAÇ A.Ş. tarafından tahsis edilen yer altı depolarında yapılmıştır. 2010 yılından sonra ise İstanbul Şile Kömürcüoda’da bulunan yer üstü depolama sahaları kullanılmıştır. TAP, atık pillerin biriktirilmesi için Türkiye genelinde toplama noktaları kurmuştur. Bu noktalarda kullanılmış pilleri atmak için çeşitli kutu ve bidonlar bulunur. Çevreye karşı duyarlı bir birey olarak evde ayrı bir kutu içerisinde depoladığınız atık pilleri; hastane, okul, market, üniversite ve eczane gibi yerlerde bulunan toplama noktalarına bırakabilirsiniz. Bu sayede pillerin direkt olarak geri dönüşüm merkezine gitmesine katkıda bulunur, zamandan tasarruf sağlayarak daha yeşil bir gelecek için üzerinize düşeni yapmış olursunuz.