Küresel Isınma: Neden Oluyor? Etkileri Nelerdir?

Küresel Isınma Nedir?

Küresel ısınma doğal ve çevresel etkileri doğrudan hissedilen önemli bir sorundur. Tanım olarak küresel ısınma nedir sorusunun yanıtı çok basittir: “Dünyanın iklim sisteminin ısınması.” Bu kadar basit tanımlama başka bir soruyu getirir: İklim sistemi nasıl ısınır? Asıl mesele burada başlamaktadır. 

Sanayi devrimi öncesinde başlayıp süregelen, başta fosil yakıt kullanımı olmak üzere bir dizi insan faaliyeti bu ısınmaya neden olmuştur. Bu faaliyetler, atmosferde bulunan ısı tutucu sera gazı seviyesini ve Dünya’nın küresel yüzey sıcaklığı ortalamasını artırmıştır. Araştırmalara göre sanayi öncesi dönemden bu yana yapılan faaliyetler, Dünya’nın küresel ortalama sıcaklığında yaklaşık 1℃, son on yılda ise ortalama 0,2 ℃ yükselmeye neden olmuştur. İnsan etkisi okyanusu, atmosferi ve toprağı ısıtmaya devam etmektedir.

Küresel Isınmanın Nedenleri Nelerdir?

Fosil yakıtlar ve diğer faaliyetlerde karbondioksit ve diğer hava kirleticiler açığa çıkar. Bu gazlar atmosferde toplanır ve Dünya yüzeyinden yansıyan güneş ışığını ve radyasyonu absorbe eder. Normalde bu radyasyonun uzaya kaçması gerekir. Ancak atmosferde yıllarca ve hatta yüzyıllarca kalan bu kirletici gazlar blokaj oluştururarak gezegenin ısınmasına neden olur. Bu yürden karbondioksit, metan, nitröz oksit, su buharı ve sentetik florlu gazlara ise “sera gazı” denir.   

Son 800 bin yılda dünyanın iklimi birkaç kez değişmiştir. Ancak bu değişiklik tamamen doğal döngü ve dalgalanmaların etkisiyle olmuştur. Mevcut küresel ısınma ise doğrudan insan faaliyetinin olumsuz sonuçlarıdır. Özellikle kömür, petrol, benzin ve doğal gaz gibi fosil yakıtlar sera etkisine neden olan gazların açığa çıkmasının en önemli sebeplerindendir. Küresel olarak en büyük sera kaynağı ulaşımdır. Elektrik üretimi ve endüstriyel faaliyetler küresel ısınmanın nedenleri arasındaki önemli kaynaklardandır.

Küresel Isınmanın Etkileri Nelerdir?

Küresel ısınma ve iklim değişikliği birbiriyle ilintili terimlerdir. Ortalama sıcaklık artışı canlıları ve yaşam alanlarını yıkıcı şekilde etkiler. Isı dalgaları, kuraklık ve seller daha sık ve yoğun hâle geldikçe küresel ısınmanın etkileri özellikle iklim değişikliği üzerinde çok daha net görülmeye başlamıştır. Bilim insanları, bu nedenlerle yok olacak insan sayısının 250 bin kişiden fazla olacağını söylemektedirler. 

Küresel ısınmanın kısa dönemdeki etkileri kendisini kaybolan buzullarla gösterir. Erken kar erimesi, kuraklığa neden olur. Bu kuraklık ise orman yangınları riskini artırır. Yükselen deniz seviyeleri, sahil canlıları için yok edici niteliktedir. Bu zamana dek karşılaşılmayan böcek ve haşere türleri, ormanlardaki yaşam alanları yok edildiği için insan yaşam alanlarına yönelmektedir. Ayrıca sivrisinek artışı nedeniyle alerji, astım ve bulaşıcı hastalık salgınları riski artar.

Küresel Isınmanın Olası Sonuçları Nelerdir?

Dünya, sanayi öncesi zamanlara göre 1°C daha sıcaktır. 1 derecelik artış, dünyanın sıcaklığını yükseltmek için gerekli olan ekstra enerjinin büyüklüğünü anlatır. İşin korkutucu yanı bu enerjinin şu anda da üretiliyor olmasıdır. Küresel ısınmanın sonuçları şöyle sıralanabilir: 

• Daha sıcak günler: Her yıl bir önceki yılın sıcaklık rekorunu elinden almış durumdadır. Son 142 yılın en sıcak günleri, Temmuz 2021 olarak kaydedilmiştir.
• Deniz seviyesindeki artış: Okyanus sıcaklıkları arttıkça eriyen buzullar su hacmini artırır. Bu durum adaları ve kıyı şehirlerini tehdit eder.
• Hava olayları: Orman yangınları, kasırgalar, kuraklıklar ve sel gibi aşırı hava olaylarının artışı sözkonusudur.
• Okyanusların asit oranındaki artış: Havadaki karbondioksiti emen okyanuslardaki asit oranı ve sıcaklık artar. Deniz besin zinciri çöker, daha güçlü fırtınalar oluşur.

Neler Yapabiliriz?

Küresel ısınma önlemleri bireysel ve toplumsal olarak güçlü farkındalıklar yaratılmasıyla başlar. Emisyonlarda büyük kesintiler ve fosil yakıtlara alternatif oluşturulması küresel ısınma çözümleri için en gerekli önlemlerdendir. Dünyanın birçok ülkesi 2015 Paris İklim Anlaşması’nın bir parçası olarak yeni standartlar ve politikalar belirleyerek bu yeni kurallara uymayı taahhüt etmiştir. Ancak çalışmaların çok daha hızlı ilerlemesi gerekir. Bilim insanlarının önerisine göre 2030 yılına kadar karbon emisyonlarının %40 kadar azaltılması önem taşır. Küresel ısınma nasıl önlenir diye düşünen bireylerin de yapacakları önemli işler vardır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş, benzinle çalışan araçların elektrikli olması için gerekli girişimler ve enerji verimliliğini en üst düzeye çıkarmak için alınan kişisel önlemler bunlardan bazılarıdır.